IT-transitie 2025

Sinds 1980 ben ik intensief bezig geweest met alle aspecten van computerbeveiliging in de gezondheidszorg. Voor wie daarover wilt weten, de zoekmachine trefwoorden Erik flikkenschild privacy geeft nadere info.

Op deze pagina gaat het over de (2025) noodzaak van een transitie naar meer IT veilige omgevingen voor privé doeleinden.

Over het waarom kan ik de documentaire: Het internet in crisis (Tegenlicht) aanbevelen.

Click here to display content from YouTube.
Learn more in YouTube’s privacy policy.

In dat kader kan ik tevens het interview met Marleen Stikker (16 min) van harte aanbevelen. Zo bevrijd je je smartphone van Big Tech

Click here to display content from YouTube.
Learn more in YouTube’s privacy policy.

Vragen of mogelijke suggesties zal ik per email en in een volgende blog adresseren. (erikflikkenschild@duck.com)

Informatie overload 🙂

Veilig internetten is een complexe uitdaging, veel te technisch en het duizelt al snel. Lees deze blog met de intentie een beter beeld te krijgen over het waarom veilig internetten belangrijk is.

Je kan de mogelijke technische informatie dus gewoon overslaan als je daar nog niet in geïnteresseerd bent.

Lees deze blog (5 info-, 3 praktijkblokken) als een voorbereiding om met anderen een goed gesprek hierover te kunnen aangaan.

Deze blog bestaat uit 5 info- en 3 praktijk blokken
info : tijd om te veranderen?
info : privacy en data veiligheid
info : politiek en commercie
info : software die je kan vertrouwen?
info : vandaag starten
praktijk: Outlook Gmail naar Thunderbird?
praktijk: social media
praktijk: Windows Mac OS of Linux?
Waarom is het nu tijd om te veranderen?

Persoonlijk heb ik besloten om een aantal zaken nu echt drastisch te veranderen, met als doel meer veiligheid, minder zorg (minder tijd nodig voor IT beheer) en minder financiële kosten (weg van de steeds duurder wordende licenties). Dat kost relatief gezien wel veel tijd, vergelijkbaar met naar een andere woning verhuizen, maar het voordeel is dat het eenmalig is en dat je kan gelijk goed opruimen en nieuwe keuzes kunt maken.

Heden, februari 2025, vanwege de internationale ontwikkelingen, is mijn doelstelling sterker geworden om mij nog meer op de ontwikkelingen binnen de EU te gaan richten. Wereldwijd gezien is alleen binnen de EU wetgeving van kracht die de burger digitaal beschermt en dat lijkt mij dus een goed startpunt voor alles.

In actie komen is hoe dan ook urgent, zeker met de huidige A.I. ontwikkelingen gaat alles heel snel veranderen, en nemen de risico’s evenredig (kwadratisch) toe.

terug naar boven
Over het belang van privacy en data veiligheid

Momenteel (februari 2025) is het onderwerp data veiligheid actueler dan ooit, niet alleen voor bedrijven, maar ook voor onze persoonlijke digitale aanwezigheid op het Internet. De motivatie om hier nog eens kritisch naar te kijken is divers, het kost veel tijd maar toch zie ik dat steeds meer mensen gemotiveerd worden hier tijd vrij te maken.

Het komt vaak voor dat we op onze laptop in al onze onwetendheid nog een deur met een touwtje door de brievenbus hebben hangen (geen VPN gebruiken) en het niet nodig vinden onze fiets (lees zoekmachine) op slot te zetten.

Dat merken we doorgaans pas als de bankrekening geplunderd worden of we voor de rechter moeten verschijnen vanwege eigenaarschap van een drugslab (lees identiteit diefstal). Ik geef toe de kans is net zo groot als het winnen van 10 euro in de loterij (nooit wat gewonnen), maar toch, tijd besteden aan veilig internetten is echt hard nodig.

Dus mijn advies is, ga in je directe omgeving hierover met elkaar in gesprek en betrek daarbij dat slimme neefje of nichtje die hierbij kan helpen de transitie stapsgewijs te realiseren.

Over welke risico’s hebben we het?

Kort gezegd, data diefstal (veel geld verliezen), identiteitsfraude (vals beschuldigd voor het gerecht gedaagd worden); verlies van zelfstandigheid (geen keuze hebben, kostenstijgingen, afhankelijk worden van grote multinationals); verlies van democratische waarden (t.g.v. mis- en desinformatie).

Laten we beginnen met iets waar we het vaak over eens zijn: het internet is een plaats waar privacy gerespecteerd wordt en dat je kan kiezen om eigenaar te blijven van je eigen data. De meeste garantie is dat software ontwikkelaars zich dan houden aan de EU wetgeving (o.a. GDPR).

Amerikaanse software bedrijven hoeven en willen dat ook niet. Het is sowieso denk ik verstandig om er voor te zorgen dat je data, zeker als het je mail, documenten (administratie) of social media betreft, op te slaan in een land dat onderdeel uitmaakt van de EU.

Commerciële verdienmodellen hebben veelal als eigenschap dat er applicatie koppelingen zijn die je soms kunt waarnemen, maar wellicht ook niet. Dat komt omdat de commerciële bronprogramma’s per definitie niet openbaar zijn. Je kan dus niet controleren of het een veilige omgeving is, immers er kunnen (zijn!) achterdeuren met onveilige privacy schendende bedoelingen die geheim gehouden worden.

Ongewenste reclame en aandacht vragen (spam) alsmede algoritmes (die informatie sturen) komt voor in email en internet zoekmachines. Je moet dus minimaal een privacy beschermende browser of privé venster (zoekmachine) en een dummy e-mailadres gebruiken om ongewenste aandacht c.a. spam te verminderen.

Ik ben nu een ruim jaar overgeschakeld van de geavanceerde Google omgeving naar de meer veilige Mozilla omgeving. Een organisatie die wereldwijd strijdt voor betere privacy en die ik dus vertrouw.

Onderdeel daarvan is de Firefox browser met privévensters om veilig op het internet te kunnen zoeken zonder sporen achter te laten. In die omgeving heb ik een pseudo-email adres in gebruik (erikflikkenschild@duck.com) dat doorsluist naar mijn echte email adres.

terug naar boven
Over politieke en commerciële invloeden

Veel in het nieuws is dat Verdienmodellen vandaag de dag meer politiek zijn geworden en een risico zijn voor onze democratie (met o.a. mis/desinformatie).

Maar als consument heb je hier een keuze, mijn devies is om je hiervan te vrijwaren en dus beter nu opnieuw alles opbouwen (kost tijd) dan straks in de problemen zitten (kost meer tijd).

Het gaat lang niet meer alleen om data veiligheid en privacy maar ook om meer principiëler redenen zoals de wens minder tijd door te brengen achter een beeldscherm (beter persoonlijk contact).

Of de zorgbarende koers die de grote IT bedrijven Meta (Facebook, Whatsapp) en Elon Musk (X) met politieke wind in de rug hebben ingezet.

Maar ook het gegeven dat grote Amerikaanse IT bedrijven achterdeuren naar de Amerikaanse overheidsinstellingen nog steeds hebben openstaan baart zorgen en niet op de plaatste plaats omdat de georganiseerde misdaad (Darkweb) die steeds meer kansen krijgt je bankrekening te plunderen.

Tot slot het risico dat het gebruik van digitale middelen steeds duurder wordt, veelal omdat er binnen een verdienmodel geen open standaarden worden gebruikt. Dat heeft in toenemende mate de consequentie dat je in de praktijk geen keuze hebt maar dat je omwille van het gebruiksgemak toch maar de dure licentie betaald die het best werkt in je bestaande omgeving.

terug naar boven
Welke software kan ik vertrouwen?

Hoe kun je vaststellen of software veilig is?
Dat kun je nooit voor 100% zeggen en dat hangt af van je eigen oordeel (hoeveel risico je wilt nemen) en de reviews van IT experts over de omgeving die je gebruikt of zou willen gebruiken. Je moet dus periodiek nadenken over de risico’s die ik hierboven hebt genoemd en in welke mate je daar rekening mee wilt houden (in termen van neutraal; niet relevant; heel belangrijk).

In zijn algemeenheid kan gezegd worden dat Open source software transparant en controleerbaar is, hierdoor meer veiliger en alsmede kosteloos te gebruiken is. Het is het wel redelijk om bij intensief gebruik een donatie te doen. Je kunt (voor alle platformen) deze software vinden in alternatieve app stores zoals hier: Google play store alternatieven .

Maar dit slechts ter info, ik zal in een latere blog mijn suggesties geven voor de meest in gebruik zijnde risicovolle applicaties van de Big five IT companies

Een nadeel dat vaak ervaren wordt bij open source is dat de applicaties eenvoudig zijn, maar persoonlijk vindt ik dat een voordeel omdat het helpt om je tot de essenties te beperken, hetgeen bij mij tijdwinst heeft opgeleverd.

Immers In der beschränkung zeigt sich erst der meister (Goethe). En de investering die je moet doen is eenmalig een nieuwe omgeving c.q. applicatie leren gebruiken.

terug naar boven
Hoe kan ik vandaag starten?

Je moet ergens beginnen, het is relatief eenvoudig om te beginnen met de je social media apps. Omschakelen van Whatsapp naar Signal is een statement die velen nu willen maken, let wel op je laptop en je smartphone tegelijk, zie ook de korte handleiding verderop. Veel advies hierover is te vinden op het internet, verder lezen

Ook een relatief eenvoudige stap met veel impact is over te schakelen naar een browser / zoekmachine die beter te vertrouwen is. Bijvoorbeeld van Chrome naar Mozilla Firefox, verder lezen.

Als zoekmachine gebruik ik DuckDuckGo In die omgeving heb ik een e-mailadres aangemaakt dat in geval van problemen gemakkelijk te verwijderen is. Alle mail naar dit adres wordt automatch naar mijn echte mailadres doorgestuurd.

Als volgende stap is het omschakelen van je kantooromgeving (bv. Outlook) naar een veilige EU opslag omgeving (b.v. Nextcloud). Je werkt dan aan meer veiligheid m.b.t. je meest gevoelige (risicovolle) data. Voordeel is dat je dat op je huidige computer (Windows) kan doen) verder lezen

De derde en laatste stap is veranderen van besturingssysteem bv van Windows naar Linux Mint. Voordeel is dan dat je een veilige appstore kan gebruiken, verder lezen

Los van dit alles is het raadzaam om buiten je huisadres een beveiligde (niet afluisterbare) verbinding te gebruiken, een VPN, zelf maak ik gebruik van Surfshark (werkt goed en betaalbaar).

Tot slot, een heel populaire open source toepassing is VLC, omdat deze applicatie vrijwel alle audio- en video formaten (ook ondertiteling) aankan zonder hiervoor dure licenties te vragen, lees verder

Volgende stap voor mij in 2026 is de aanschaf van een duurzame smartphone met een veilig open source besturingssysteem :
Murena op een Fairphone-5

terug naar boven
Praktijk: Outlook Gmail en Thunderbird?

Deze paragraaf gaat dieper in op hoe je kantooromgeving is opgebouwd en wat erbij komt kijken die om te zetten.

Momenteel bieden de big five opslagmogelijkheden voor je bestanden, zoals agenda, contacten en email, allemaal hoogst gevoelige informatie.

Bekende voorbeelden zijn Apple, Google en Microsoft. Wees ervan bewust dat er vanuit de USA meegekeken kan worden tenzij je dat optioneel beter geregeld hebt en dat daar opgeslagen data gestolen kan worden.

De huidige trend is dat je vooral moet kiezen voor een provider die jouw data standaard versleuteld (encrypted) heeft en opgeslagen heeft op een server in een land dat privacy wetgeving respecteert.

Wat dat betreft zou ik beginnen eens heel kritisch te kijken naar je email, contactenlijst en agenda en indien nodig, op zoek te gaan naar alternatieve oplossingen binnen Europa.

Drie providers hiervoor in Europa zijn:
Proton (Zwitserland) https://nl.wikipedia.org/wiki/Proton_AG
Strato (Duitsland) https://nl.wikipedia.org/wiki/Strato
Nextcloud (Nederland) https://nl.wikipedia.org/wiki/Nextcloud

Keuze is afhankelijk van functionaliteit gebruikersvriendelijkheid en prijsstelling. Toegang tot je bestanden kan natuurlijk ook met een app op de smartphone.

Let wel, we hebben het hier over de backend (centrale data opslag) Als frontend (het programma dat je op je laptop of smartphone gebruikt) heb je oneindig veel keuzes. Voor agenda email en contacten bv. is de kosteloze open source Thunderbird cliënt aan te bevelen, dit programma werkt samen met alle (ook big five) platformen

Google is dominant aanwezig en lastig te ontkoppelen, maar met een gefaseerde aanpak lukt dat wel. Begin eerst met het minder gebruik maken van je Gmail adres en over te schakelen op bv je internet provider mailadres.

Maak z.s.m. duidelijk in je email handtekening welk adres dat gaat worden. Wat dan wel handig is, is om dan voor dagelijks gebruik gelijktijdig over te schakelen naar een meer privacy vriendelijke applicatie waar je je mail, maar natuurlijk ook je agenda en contacten kunt afhandelen.

De open source (kosteloze) applicatie. Thunderbird is daarvoor heel geschikt, lees verder

Volgende stap in de uitfasering van Google functionaliteit is het ook veiliger maken van de plek waar je email (etc.) is opgeslagen) een omgeving ergens op het internet die we de cloud server noemen. Nextcloud is een voorbeeld van een veilige (EU) cloud omgeving (open source, tot 8Gb kosteloos) die alsmede cliënt applicaties heeft voor alle platformen

Een cloud omgeving heb je nodig om overal op elk device je email, agenda en contacten te kunnen raadplegen. Dat doet de big tech al wel heel goed, maar daar kun je anno nu urgente vraagtekens bij zetten.

Mijn doel is om uiteindelijk alle Big five functionaliteit te verlaten. Momenteel ben ik dan ook Nextcloud en Thunderbird aan het uittesten ook op mijn Iphone. en mijn eerste indruk is heel goed het werkt snel en is gebruikersvriendelijk. Het werkt op de meest gebruikte platformen (Windows, Mac, Iphone , Android, Linux).

Tip: probeer Thunderbird eerst eens uit op je laptop in combinatie met je provider email adres. Beoordeel dat op gebruikersvriendelijkheid maar trek geen conclusie zonder alle helpfiles gelezen te hebben. Wat je zoekt is vrijwel altijd beschikbaar.

terug naar boven
Praktijk: social media
Zorgelijk zijn de recente handelingen en uitspraken van Elon Musk en Mark Zuckerberg. Whatsapp en Facebook liggen dus onder vuur bij veel gebruikers binnen Europa.
Maar gelukkig, sociale media apps zijn snel te veranderen, en het lijkt erop dat we dit nu in grote getale aan het doen zijn. Voor Whatsapp is een goed alternatief voor handen: Signal

Gemakkelijk te doen, en veel van je vrienden doen het al!
Ga op je smartphone naar de application store (android: playstore of ihone app store) en installeer dit programma. Hierna kun je signal (evt) ook op je laptop installeren: Signal download of Mastodon download

Let er wel op dat je mastodon (alternatief voor Facebook) federatief is opgezet en je dus een keuze moet maken bij welke community je gaat aansluiten (bv. mastodon.social of mastodon.art of ..) Je kan wel altijd contact maken tussen leden van verschillende community’s.
Installeer de app altijd eerst op je smartphone!

Bepaal of je een koppeling met je contacten wilt (best wel handig en denk ik niet onveilig) dan wordt je automatisch op de hoogte gesteld van je contacten als ze ook zijn overgestapt op Signal.

Beschouw je oude social media applicatie heden als archief en reageer niet meer in deze applicatie.

Na een post in je oude app geef je consequent een reactie met een SMS of gelijk in je nieuwe app. En zet in je email handtekening dat je bent overgestapt naar Signal.

Nodig anderen die je vertrouwd uit: Dat kan binnen de app of via email uit met een QRcode die je kan aanmaken en als doel heeft mensen uit te nodigen die binnen Signal volledig anoniem willen blijven (alleen nickname zichtbaar).

Bouw nieuwe groepen op en nodig anderen hiervoor uit / accepteer uitnodigingen

Geef uitfasering (beëindiging account) de tijd, bv 3 maanden.

terug naar boven
Praktijk: Windows Mac OS of Linux?
Mijns inziens een fundamentele vraag die gesteld moet worden is of je je huidige Big Tech platforms trouw wilt blijven. Veel gebruikt is een Windows laptop / MAC omgeving in combinatie met een bepaalde smartphone (Android of iOS) echter security experts stellen veel kritische vraagtekens t.a.v. de veiligheid van deze omgevingen waarin ze jouw data opslaan zoals je hier kunt lezen.

Ik ga daarom uit principe zoveel als mogelijk voor open source oplossingen, waarbij een eerste stap is het omschakelen van commerciële naar open source applicaties (alternatief voor bv Outlook) in combinatie naar een veilige cloud opslag (bv Nextcloud) hetgeen al mogelijk is binnen je huidige Windows omgeving.

Daarna is de overweging om over te schakelen naar een open source besturingssysteem bv van Windows naar Linux. Je krijgt dan namelijk automatisch een open source app store daarbij (bv Flatpak) waardoor het gemakkelijker wordt om alternatieve meer veilige applicaties te vinden. Applicaties als Thunderbird (mail,agenda, contacten) Signal, Spotify, Darktable (fotobewerking) Libre-Office (ipv MS-Office) zijn hier aanwezig.

Vanwege de dure licenties voor software die ik nodig heb heb ik parallel op een laptop een complete nieuwe (open source) omgeving opgebouwd met als platform linux mint Cinnamon omdat deze versie dicht bij de look and feel van Windows ligt.

Veel gehoord is dat dit linux moeilijk te installeren is, alleen voor nerds, maar dat is een achterhaald verhaal. Kort gezegd kun je met een USB stick van 8Gb elke oude laptop in een uurtje ombouwen Voor meer weer wilt weten, stuur een email naar erikflikkenschild@duck.com

De linux laptop gebruik ik voor met name fotobewerking (Darktable, Pix) en kantoortoepassingen (LibreOffice) alsmede het onderzoeken welke open source applicaties geschikt zijn voor mijn nieuwe doelstellingen.

Deze functies zijn altijd integraal aanwezig in de big tech cliënt omgeving die je standaard gebruikt, bv Outlook (Windows) Apple of Google (web interface).

Je gegevens worden altijd op het Internet (cloud) opgeslagen waardoor het mogelijk wordt om vanaf verschillende apparaten je eigen omgeving te raadplegen maar ook om een agenda te delen (schrijven en lezen).

Je kan er dan voor kiezen om de cloud te synchroniseren met het device waar je op werkt, dat als voordeel is dat je zonder internet ook toegang hebt tot je data.

terug naar boven

 

/